Në videot e postuara në mediat sociale, mjekët e veshur me rroba të bardha laboratorike dhe një stetoskop rreth qafës, shfaqen shpesh duke dhënë këshilla për kura natyrale ose këshilla për zbardhjen e dhëmbëve. Por në shumë raste, këta nuk janë mjekë të vërtetë, por robotë të krijuar nga inteligjenca artificiale (AI) që ndajnë këshilla mjekësore me qindra mijëra ndjekës. Por jo gjithçka që thonë është e vërtetë.
A mund të ndihmojnë farat chia për të trajtuar diabetin?
Pretendimi: Një robot i krijuar nga AI në Facebook pohoi se “farat Chia mund të ndihmojnë në marrjen nën kontroll të diabetit”. Videoja mblodhi mbi 40,000 pëlqime, u shpërnda më shumë se 18,000 herë dhe gjeneroi mbi 2.1 milion klikime.
Kontrolli i fakteve: E rreme.
Farat Chia janë në modë, falë shumë përbërësve pozitivë që përmbajnë. Ato përmbajnë acide yndyrore të pangopura, fibra dietike, aminoacide esenciale dhe vitamina. Një raport i vitit 2021 nga SHBA zbuloi se farat chia kishin një efekt pozitiv në shëndetin e konsumatorëve.
Tek pjesëmarrësit me diabet të tipit 2 dhe hipertension u zbulua se kishin presion shumë më të ulët të gjakut pasi kishin gëlltitur një sasi të caktuar farash chia për disa javë. Një studim tjetër i këtij viti konfirmoi se farat chia, ndër të tjera, kishin veti antidiabetike dhe anti-inflamatore.
Por videoja jo vetëm që përhapi informacione të rreme, por portretizon edhe një mjek të rremë. Ndonjëherë, “mjekët” e gjeneruar artificialisht ndajnë gjithashtu këshilla bukurie me ilaçe shtëpiake që supozohet se i bëjnë dhëmbët më të bardhë ose stimulojnë rritjen e mjekrës.
A mund të shërojnë ilaçet shtëpiake sëmundjet e trurit?
Pretendimi: Në Instagram, një mjek i gjeneruar artificialisht në një video pohoi se “Grirja e shtatë bajameve, 10 gram karamele sheqeri dhe 10 gramë kopër, të marra mbi 40 ditë çdo mbrëmje me qumësht të nxehtë do të shërojë çdo lloj sëmundjeje të trurit”. Llogaria ka mbi 200,000 ndjekës, dhe video është shikuar mbi 86,000 herë.
Kontrolli i fakteve: E rreme.
Kjo video pretendon se ofron hapa konkretë për të kuruar të gjitha sëmundjet e trurit. Por pretendimi është krejtësisht i rremë, siç konfirmoi për DW Frank Erbguth, president i Fondacionit Gjerman.
Ai shpjegoi se nuk kishte asnjë provë që kjo recetë kishte ndonjë efekt të dobishëm në sëmundjet e trurit. Një kërkim në internet për këtë kombinim të veçantë të përbërësve nuk dha rezultate. Fondacioni gjerman i trurit këshillon njerëzit që të kërkojnë menjëherë ndihmë mjekësore nëse përjetojnë simptoma të tilla si shenja paralize ose dëmtim të të folurit.
Ekspertët shtojnë se do të ishte një ide e mirë për të hulumtuar se cili ekip mjekësor qëndron pas një faqe interneti, aplikacioni ose llogarie të caktuar. Në rastet kur kjo nuk është evidente, është mirë të qëndrojmë skeptikë dhe të supozohet se burimi është i pabesueshëm.
